අන්තර්ජාතික සංවිධාන
අන්තර්ජාතික සංවිධාන
ජාත්‍යන්තර සංවිධානය යනු කුමක්ද?
පටුන
ලෝකයේ රාජ්‍යය, පීඩාව, උනන්දුව සහ වෘත්තීය කණ්ඩායම්, දේශපාලන පක්ෂ සහ ලෝකයේ අදහස්; ඔවුන්ගේ බලය වැඩි කර ගැනීම සඳහාත්, අන්තර්ජාතික සබඳතාවල නළුවෙකු ලෙස අනෙකුත් නළු නිළියන් විසින් ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම් හා ඉල්ලීම් පිළිගැනීම සඳහාත් පිහිටුවා ඇති වෘත්තීය සමිති. මෙම සංවිධාන හා ව්‍යුහයන් අන්තර්ජාතික සබඳතා නළුවන්ගේ මානයේ දෙවන ස්ථානය ගනී.
පුරාණ ග්‍රීසියේ පිහිටුවන ලද සමාජ සහ ආගමික ස්ථානවල යම් යම් ක්‍රියාකාරකම් තිබීම සංවිධානයේ පළමු උදාහරණ වේ. කෙසේ වෙතත්, වර්තමාන ජාත්‍යන්තර සංවිධාන පිහිටුවීම නැපෝලියන් යුද්ධයෙන් පසුව න්‍යාය පත්‍රයට ඇතුළත් විය. යුද්ධය අවසානයේ එය ආරම්භ වූයේ 1815 වියානා කොන්ග්‍රසය විසින් පිහිටුවන ලද රයින් ගංගා කොමිසමෙනි. අද වන විට සංවිධාන 400 ක් පමණ ඇත.
ජාත්‍යන්තර සංවිධාන වර්ගීකරණය
ජාත්‍යන්තර සංවිධාන; එය වෘත්තීය සමිති (විශ්වීය, කලාපීය), ක්‍රියාකාරිත්වය (සංස්කෘතික, විද්‍යාත්මක, මිලිටරි, දේශපාලන, සෞඛ්‍ය, ආර්ථිකය) සහ අධිකාරිය (ජාත්‍යන්තර, සුපිරි) අනුව වර්ගීකරණය කර ඇත.
ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල ව්‍යුහය
ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල; සංවිධානවලට තිබිය යුතු ඇතැම් අංග තිබේ. මෙම අංගයන්ගෙන් විනිශ්චය කිරීම; මූලික මට්ටමින් එයට අවම වශයෙන් ප්‍රාන්ත තුනක පොදු අරමුණ තිබිය යුතුය. සාමාජිකත්වය අවම වශයෙන් රටවල් තුනකින් ප්‍රදානය කිරීමේ අයිතිය ඇති පුද්ගල හෝ සාමූහික විය යුතුය. තවත් ලිපියක් විය යුත්තේ සංස්ථාපිත ගිවිසුම, සාමාජිකයින්ට පාලක මණ්ඩල සහ නිලධාරීන් ක්‍රමානුකූලව තෝරා ගත හැකි විධිමත් ව්‍යුහයකි. කෙසේ වෙතත්, සියලුම නිලධාරීන් එක්තරා කාලයකට වඩා එකම ජාතිකත්වයේ පුද්ගලයන්ට අයත් නොවිය යුතුය. අයවැය සම්බන්ධයෙන් අවම වශයෙන් ප්‍රාන්ත තුනකටවත් පූර්ණ සහභාගීත්වයක් තිබිය යුතුය. ලාභය මෙහෙයවිය යුතු නොවේ. ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක් ඇතුළත් කළ යුතු තවත් කරුණක් නම් න්‍යාය පත්‍රයක් පිළිබඳ කාරණයක් පැහැදිලිව ප්‍රකාශ කළ යුතු බවයි.
ජාත්‍යන්තර සංවිධාන රාජ්‍යයන්ට වඩා වෙනස් වුවද, මෙම වෙනස පැහැදිලි කරන කරුණු කිහිපයක් තිබේ. උදා පූර්ණ නිපුණතාවයක් සහ ජාතික බැඳීමක් ඇති මානව ප්‍රජාවක් නොමැත. තවත් කාරණයක් වන්නේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල අනුපිළිවෙලයි. මෙම තීරණ වලට අනුකූල වන ලෙස කිසිවෙකුට බල කිරීමට බලයක් නැත.
අනෙක් අතට, අන්තර්ජාතික සංවිධාන බිහිවීම සිදුවන්නේ සාමාජික රටවල කැමැත්ත ප්‍රකාශ කිරීමත් සමඟ ය. සංවිධාන පිළිබඳ තවත් කරුණක් සංවිධානවල නෛතික පෞරුෂය හා සම්බන්ධ වේ. ජාත්‍යන්තර සංවිධානයක නෛතික පෞරුෂය සංවිධානයේ අරමුණු සඳහා සීමා වේ.
ජාත්‍යන්තර සංවිධාන සඳහා සාමාජිකත්වය
සාමාජිකත්වය දෙයාකාරයකින් සිදු වේ. පළමුවැන්න නම් සංවිධානයට අත්සන් කළ රාජ්‍යයන් සහ සංවිධානයේ ගිවිසුම ආරම්භක හෝ ප්‍රධාන සාමාජිකයන් ලෙස හැඳින්වීමයි. දෙවැන්න නම් පසුකාලීනව සහභාගී වන රාජ්‍යයන් සාමාජික රටවල් ලෙස හැඳින්වීමයි.
ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල එක් මූලික මූලධර්මයක් නම් ඒවා පදනම් වී ඇත්තේ සාමාජික රටවල් සමාන ය යන මූලධර්මය මත ය. කෙසේ වෙතත්, මෙම තත්වයට පටහැනිව, ආරම්භක සාමාජිකයාගේ හෝ සමහර සාමාජික රටවල ඡන්දය තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියට බාධාවක් විය හැකිය. ඒ අතරම, සාමාජිකත්වයට ඇතුළත් වීම, ඉවත් වීම සහ සංවිධාන වලින් ඉවත් වීම ආයතනවල වෙනස් විය හැකි අතර වෙනස් විය හැකිය. ඇතුළත් වීම සාමාන්‍යයෙන් සාමාජිකත්වය සඳහා වන අවශ්‍යතා සපුරාලන අපේක්ෂක රටවලින් අයදුම්පත් සමාලෝචනය කිරීම සහ භාර ගැනීම ය.
තවත් කරුණක් නම් සංවිධානයේ කාර්යයට සහභාගී වීම සඳහා එම සංවිධානයේ සාමාජිකයෙකු වීමට කොන්දේසියක් නොමැති වීමයි. එනම්, නිරීක්ෂක තත්ත්වය තුළ ඔවුන්ට යමක් පැවසිය හැකිය. අද වන විට ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල සාමාජිකත්වය බොහෝ ප්‍රාන්තවල ආරක්ෂාව, ආර්ථික හා සහයෝගීතාවයේ වැඩිදියුණු කිරීමක් ලෙස සැලකේ. ශක්තිමත් රාජ්‍යයන් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, මෙම තත්වය ඔවුන්ගේ බලය තහවුරු කර ගැනීමේ අවස්ථාවක් ලෙස සැලකේ.
අන්තර්ජාතික සංවිධාන
සංවිධාන ජාත්‍යන්තර හා කලාපීය වශයෙන් බෙදා ඇත. ඔබට ඒවායින් සමහරක් බැලීමට අවශ්‍ය නම්;
අප්‍රිකානු සංගමය (AU)
යුරෝපයේ ආරක්ෂාව සහ සහයෝගීතාව සඳහා සංවිධානය (OSCE)
එක්සත් ජනපදයේ සංවිධානය (OAS)
ඇන්ඩියන් රටවල ආර්ථික ප්‍රජාව
මානව හිමිකම් පිළිබඳ ආසියානු මධ්‍යස්ථානය
ආසියානු සංවර්ධන බැංකුව
ආසියා පැසිෆික් ආර්ථික සහයෝගීතාව (APEC)
යුරේසියානු ආර්ථික ප්‍රජාව (EURASEC)
යුරේසියානු පේටන්ට් සංවිධානය (EAPO)
යුරෝපීය සංගමය
යුරෝපා කවුන්සිලය (COE)
යුරෝපීය පේටන්ට් ආයතනය (ඊපීඅයි)
පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලීය ස්වාධීන රාජ්‍යයන් (CIS)
නොබැඳි රටවල් ව්‍යාපාරය (NAM)
බෝල්ටික් මුහුදු ජනපද කවුන්සිලය (සීබීඑස්එස්)
බටහිර අප්‍රිකානු රටවල ආර්ථික ප්‍රජාව (ECOWAS)
බටහිර යුරෝපීය සංගමය (WEU)
එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය
ප්‍රාදේශීය සහයෝගිතා සභාව
සර්න් (යුරෝපීය න්‍යෂ්ටික පර්යේෂණ සංවිධානය)
නැගෙනහිර අප්‍රිකානු රටවල ප්‍රජාව (EAC)
නැගෙනහිර සහ මධ්‍යම අප්‍රිකාවේ පොදු වෙළඳපොල (COMESA)
ලෝක සංරක්ෂණ සංගමය (IUCN)
ස්ථිර බේරුම්කරණ අධිකරණය (පීසීඒ)
ලෝක රේගු සංවිධානය (DGO)
ලෝක වෙළඳ සංවිධානය (WTO)
ආර්ථික සහයෝගීතා සංවිධානය (ECO)
G20
G3
ජී 4 බ්ලොක්
ජී 4 ජාතීන්
G77
G8
සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් අටක් (ඩී -8)
ආහාර හා කෘෂිකර්ම සංවිධානය (FAO)
ගෝලීය රාජ්‍ය-පෞද්ගලික හවුල්කාරිත්වයන් (GPPP)
ගුවාම්
දකුණු අප්‍රිකානු රේගු සංගමය (SACC)
දකුණු අප්‍රිකානු සංවර්ධන ප්‍රජාව (SADC)
දකුණු ඇමරිකානු ජාතීන්ගේ ප්‍රජාව (CSN)
දකුණු ඇමරිකානු ජාතීන්ගේ සංගමය (යුනසූර්)
දකුණු ආසියානු කලාපීය සහයෝගිතා සංවිධානය (සාර්ක්)
දකුණු ආසියාවේ ඒකාබද්ධ පරිසර වැඩසටහන (SACEP)
දක්ෂිණ පොදු වෙළඳපොල (මර්කෝසූර්)
දකුණු පැසිෆික් භූ විද්‍යා කොමිසම (SOPAC)
අග්නිදිග ආසියානු රටවල් සංගමය (ආසියාන්)
අග්නිදිග යුරෝපීය සහයෝගීතා ක්‍රියාවලිය (SEECP)
ආරක්ෂක සහයෝගිතා මධ්‍යස්ථානය (RACVIAC)
ආර්ථික සහයෝගීතාව සහ සංවර්ධනය සඳහා වූ සංවිධානය (ඕඊසීඩී)
ඉස්ලාමීය සහයෝගීතා සංවිධානය (OIC)
කළු මුහුදේ ආර්ථික සහයෝගීතා සංවිධානය (BSEC)
කැරිබියානු ජනපද සංගමය (KDB)
ගල්ෆ් අරාබි රටවල් සහයෝගිතා කවුන්සිලය (GCC)
උතුරු ඇමරිකානු රටවල් නිදහස් වෙළඳ ගිවිසුම (නැෆ්ටා)
උතුරු අත්ලාන්තික් ගිවිසුම් සංවිධානය (නේටෝ)
ලතින් ඇමරිකාවේ සහ කැරිබියානු ජනපදවල ප්‍රජාව (CELAC)
න්‍යෂ්ටික පරීක්ෂණ පුළුල් ලෙස තහනම් කිරීමේ සංවිධානය (CTBTO)
න්‍යෂ්ටික බලශක්ති ඒජන්සිය (NEA)
මධ්‍යම අප්‍රිකානු රාජ්‍යයන්ගේ ආර්ථික ප්‍රජාව (CEEAC-ECCAS)
මධ්‍යම ඇමරිකානු ඒකාබද්ධතා පද්ධතිය (SICA)
පැසිෆික් දූපත් රටවල වෙළඳ ගිවිසුම (PICTA)
පැසිෆික් දූපත් රටවල් ආර්ථික සම්බන්ධතා ගිවිසුම වසා දමයි (PACER)
පැසිෆික් දූපත් ප්‍රාදේශීය සංවිධාන සභාව (CROP)
ඛනිජ තෙල් අපනයන රටවල සංවිධානය (ඔපෙක්)
පෘතුගීසි කථාකරන රටවල ප්‍රජාව (සීපීඑල්පී)
රයින් සමුද්‍රීය මධ්‍යස්ථාන කොමිසම (CCNR)
ෂැංහයි සහයෝගිතා සංවිධානය (SCO)
තුර්කි රාජ්‍ය සහ ප්‍රජාවන්ගේ මිත්‍රත්වය සහෝදරත්වය සහ සහයෝගිතා සම්මේලනය
තුර්කි කථාකරන රටවල සහයෝගිතා කවුන්සිලය (තුර්කි සභාව)
තුර්කි සංස්කෘතියේ ජාත්‍යන්තර සංවිධානය (ටර්ක්සෝයි)
ඇම්නෙස්ටි ඉන්ටර්නැෂනල් (AI),
ජාත්‍යන්තර බර හා මිනුම් කාර්යාංශය (BIPM)
ජාත්‍යන්තර දුම්රිය සංගමය (යූඅයිසී)
ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF)
නීතිමය මිනුම් සඳහා ජාත්‍යන්තර සංවිධානය (OIML)
ජාත්‍යන්තර ඔලිව් කවුන්සිලය (අයිඕසී) වැනි සංවිධාන ජාත්‍යන්තර හා කලාපීය සංවිධාන අතර වේ.